نابودی تپه های باستانی در استان همدان

انجمن ايران-شناسی کُهن دژ

در صورت امکان خواهشمنديم ما را در انتشار اين گزارش و توضيحات تکميلی بعدی ياری فرماييد.
گزارشی اجمالی در خصوص وضعيت تپه های باستانی در استان همدان - انجمن ايران-شناسی کُهن دژ
با توجه به فرا رسيدن روز جهاني موزه و ميراث فرهنگی و هفته ميراث فرهنگی، «انجمن ايران شناسی کهن دژ»، به عنوان تنها مجموعه غير دولتی فعال در زمينه ميراث فرهنگی در استان همدان، وظيفه خود می داند تا در گزارشی اجمالی توجه همگان را به برخی از تپه-ها و محوطه-های در معرض خطر [نابودی] و نيازمند توجه بيشتر استان همدان جلب نموده و از مسئولين مربوطه بخواهد تا توجه روزافزونی را به اين يادگارهای [يـادمـان-های] کهن معطوف نمايند، و در ضمن با توجه به سند مطالبات انجمن که در ارديبهشت ماه 1388 منتشر گرديد و در تارنمای اين انجمن موجود می باشد باز هم اعلام می نمايد که يکی از مؤثر-ترين راه-های حفاظت از ميراث پيشينيان ايران-زمين ايجاد پايگاه های دائمی و استقرار نيروها دوره ديده با امکانات کافی در اين پايگاه ها در تمامی محوطه-های باستانی می باشد.


بنای دوران ماد بجا-مانده بر بالای تپه گونسپان "ملاير"
نگاهی به برخی از محوطه های باستانی در معرض خطر [نابودی]


تپه "گونسپان" پيش از آبگيری سد کلان "ملاير"

«تپه گونسپان ملاير»: معروف به « پاتپه »، اين تپه اکنون در معرض خطر نابودی کامل در اثر آبگيری "سد کلان ملاير" است!؟ به طوری که هم اکنون بخش عمده-ای از تپه به زير آب رفته و از ارتفاع حدود 28 متری تپه تنها 7 تا 8 متر بيرون از آب به صورت جزيره-ای باقی مانده و با توجه به اينکه بخش ماد اين تپه هنوز سالم مانده است می بايد هر چه سريعتر عمليات باستان شناسی در اين منطقه آغاز گردد.


تپه "گونسپان" پس از آبگيری سد کلان "ملاير"

«تپه روستاي قلعه نو»: در نزديکی « پاتپه » که آن هم در معرض آبگيري سد کلان است!؟

«تپه پری»: در روستای پری شهرستان "ملاير"، با اهميتی بسيار بالا در دوران اشکانی, ماد و به ويژه دوران زنديه، چرا که اين قلعه زادگاه "کريمخان زند" می باشد و اکنون از طرف اهالی منطقه در موارد بسياری از جمله برداشت خاک تپه در معرض نابودی است!


تپه گورآب و ساخت و ساز-هايی که موجب تخريب تپه شده-انــد!
«تپه گوراب»: در روستای گوراب "ملاير"، اين تپه نيز در معرض تخريب [نابودی] بسيار قرار دارد و موارد خاک برداری و ساخت اماکن مسکونی در حاشيه آن و کندن بخش هايی از تپه به عنوان محل نگهداری حيوانات بسيار به تپه آسيب زده است.

«تپه گيان نهاوند»: اکنون ديگر تنها بخشی از اين تپه باقی مانده است اما حفاظت از همين بخش هم می تواند ارزشمند باشد.

«تپه مهاجران»:که تنها نيازمندی اندکی توجه و اختصاص بودجه است تا بتوان بخش ديگری از "تمدن ماد-ها" را در آن باز شناخت.

«تپه سعد وقاص و تپه ازنهری(؟)»: در "نهاوند" که اين دو نيز به دليل قرار گرفتن در روستا در معرض تخريب قرار گرفته اند.

«تپه پيسا»: در "همدان" که به تازگی مورد کاوش قرار گرفته است اما همچنان نيازمند توجه بيشتری است.

«تپه مريانج و تپه قـُروه»: در "جزين" که آن هم در منطقه مسکونی واقع شده است و در صورت عدم حفاظت کافی باخطر نابودی تمام روبروست.

«تپه هگمتانه»: که سال-هاست درگير نگاه-های سليقه-ای گوناگون است و اکنون نيز سازه عظيمی که بر روی تپه ايجاد می گردد بخش-هايی از آن را در معرض خطر [نابودی] قرار داده و فرايند کاوش در آينده را با مشگل مواجه خواهد ساخت.


«گور دخمه»:-های اشکانی در "سامن"، اين گوردخمه که در نوع خود از نمونه های کم نظير در ايران می باشد و ادامه عمليات کاوش و انجام عمليات حفاظت و مرمت مجموعه نيازمند توجه و اختصاص بودجه و امکانات ويژه می باشد.

«کتيبه های گنجنامه»: اين کتيبه ها نيازمند توجه ويژه در زمينه مرمت و حفاظت می باشد به ويژه اکنون که ساخت تله کابين در نزديکی آن بنابر نظر برخی کارشناسان سلامت اين يادگارهای [يـادمـان-های] کهن را به خطر انداخته است.


«تپه و آتشکده نوشيجان»: به عنوان يکی از قديميترين آتشکده-های مسقف [سرپوشيـده] ايران و يکی از سالم ترين سازه-های به-جا-مانده از دوران ماد می بايد از جايگاه ويژه-ای برخوردار باشد که متاسفانه در حال حاضر به سبب گسترش شهرک صنعتی شماره 2 ملاير به شدت در معرض خطر [نابودی] است.


علاوه بر موارد بالا مکان-ها و تپه-های بسيار ديگری همچون:
«تپه باستانی مصلی , قزقلعه سی در دامنه الوند, قلعه اشتران در روستای اشتران از توابع "تويسرکان"» و ...
در گوشه و کنار استان موجود است که همچنان به جهت عدم وجود مرمت و حفاظت صحيح, علمی و کافی در معرض تخريب [نابودی] تدريجی قرار دارند.
در پايان لازم به يادآوری است که در آينده نزديک در نوشته های کامل-تری به تک تک موارد اشاره شده به تفصيل و همراه با عکس پرداخته خواهد شد.

با اين اميد که روزی, ديگر نگران تخريب [نابودی] اين نمونه های بی نظير تمدن چندين هزار ساله ايران زمين نباشيم!!!
روز جهانی موزه و ميراث فرهنگی بر تمامی دوستداران و تلاشگران آن گرامی باد.
انجمن ايران شناسی کهن دژ - ارديبهشت 1389